Біз шын мәнінде тәуелсізбіз бе?
«Тәуелсіз елміз» деп мақтанамыз. Расында, шекарамыз бекітілді, заңымыз қабылданды, рәміздеріміз айшықталды. Бірақ тәуелсіздік деген тек қағаздағы статус емес, ол – күн сайын дәлелдеуді талап ететін ұлы ұғым. Бізге сыртқы күштердің ықпалы жоқ па? Экономикамыз өз қолымызда ма? Ақпараттық кеңістігіміз қаншалықты еркін? Осы сұрақтардың жауабы біздің шын мәніндегі тәуелсіздігімізді растайды.
Тәуелсіздік – саяси ғана емес, экономикалық, ақпараттық және рухани құбылыс. Саяси тұрғыда біз өз алдымызға мемлекет құрдық. Бірақ сыртқы күштердің ықпалы әлі де бар. «Қасқырды қанша асырасаң да, орманға қарап ұлиды» демекші, кейбір елдер бізді әлі өз ықпалында ұстауға тырысады. Біз сыртқы саясатта толық дербес шешім қабылдай аламыз ба? Әлде белгілі бір алпауыт мемлекеттердің саяси ойындарына бейімделуге мәжбүрміз бе?
Экономикалық тәуелсіздік те өзекті. Өндірісіміз әлсіз, шетелдік тауарларға тәуелдіміз. Егер бір елден келетін импорт тоқтап қалса, ішкі нарық күйзеліске түспей ме? «Өзіңдікі өзекке теппес» дейді халық. Бірақ біз өз өнімімізді қолдап, оны дамытуға қаншалықты үлес қосып жүрміз? Шикізат экспорттаған ел байымайды. Байлық – өндірісте, технологияда, инновацияда.
Ақпараттық тәуелсіздік те маңызды. Қазір ақпарат – ең қуатты қару. Жастар қандай кино көреді, қандай кітап оқиды, қандай жаңалықтарға сенеді? Егер олар тек шетелдік мәдениетті тұтынса, ертең қандай болмыста қалыптасады? «Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ» дейді қазақ. Бірақ біздің ақпараттық кеңістігіміздің тілі қайсы? Қазақтілді БАҚ-тың ықпалы қаншалықты жоғары? Көп жағдайда біз өзімізге қажет шындықты емес, бізге көрсеткісі келген дүниені ғана қабылдаймыз.
Рухани тәуелсіздіксіз тәуелсіздік толық болмайды. Ұлттық болмысымызды сақтап отырмыз ба? Қазақ тілі, дәстүрі, салты, әдет-ғұрпы қандай күйде? «Өзге елде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол» дейді халық даналығы. Бірақ біз өз елімізде өзімізді толықтай «сұлтан» сезіне аламыз ба? Егер қазақ тілі күнделікті өміріміздің толыққанды тіліне айналмаса, егер жастар өз ұлтының мәдениетінен алыстаса, онда рухани тәуелсіздік туралы айту қиын.
Шынайы тәуелсіздік – мемлекеттің өз тағдырын өзі шешуі ғана емес, әр азаматтың өз ұлтына, өз болашағына жауапкершілікпен қарауы. «Жұмылған жұдырықтай» бірікпей, сырттан келетін қауіп-қатерлерге төтеп беру мүмкін емес. Ендеше, біз шын мәнінде тәуелсізбіз бе? Бұл сұрақтың жауабы – біздің өзіміздің кім екенімізді, қайда бара жатқанымызды, қандай қоғам құрып жатқанымызды түсінуімізде. Тәуелсіздік – бір рет алынатын дүние емес, күн сайын дәлелдеуді талап ететін қасиетті құндылық.
Совет Гүлім
11-сынып оқушысы
Тәуелсіздік – саяси ғана емес, экономикалық, ақпараттық және рухани құбылыс. Саяси тұрғыда біз өз алдымызға мемлекет құрдық. Бірақ сыртқы күштердің ықпалы әлі де бар. «Қасқырды қанша асырасаң да, орманға қарап ұлиды» демекші, кейбір елдер бізді әлі өз ықпалында ұстауға тырысады. Біз сыртқы саясатта толық дербес шешім қабылдай аламыз ба? Әлде белгілі бір алпауыт мемлекеттердің саяси ойындарына бейімделуге мәжбүрміз бе?
Экономикалық тәуелсіздік те өзекті. Өндірісіміз әлсіз, шетелдік тауарларға тәуелдіміз. Егер бір елден келетін импорт тоқтап қалса, ішкі нарық күйзеліске түспей ме? «Өзіңдікі өзекке теппес» дейді халық. Бірақ біз өз өнімімізді қолдап, оны дамытуға қаншалықты үлес қосып жүрміз? Шикізат экспорттаған ел байымайды. Байлық – өндірісте, технологияда, инновацияда.
Ақпараттық тәуелсіздік те маңызды. Қазір ақпарат – ең қуатты қару. Жастар қандай кино көреді, қандай кітап оқиды, қандай жаңалықтарға сенеді? Егер олар тек шетелдік мәдениетті тұтынса, ертең қандай болмыста қалыптасады? «Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ» дейді қазақ. Бірақ біздің ақпараттық кеңістігіміздің тілі қайсы? Қазақтілді БАҚ-тың ықпалы қаншалықты жоғары? Көп жағдайда біз өзімізге қажет шындықты емес, бізге көрсеткісі келген дүниені ғана қабылдаймыз.
Рухани тәуелсіздіксіз тәуелсіздік толық болмайды. Ұлттық болмысымызды сақтап отырмыз ба? Қазақ тілі, дәстүрі, салты, әдет-ғұрпы қандай күйде? «Өзге елде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол» дейді халық даналығы. Бірақ біз өз елімізде өзімізді толықтай «сұлтан» сезіне аламыз ба? Егер қазақ тілі күнделікті өміріміздің толыққанды тіліне айналмаса, егер жастар өз ұлтының мәдениетінен алыстаса, онда рухани тәуелсіздік туралы айту қиын.
Шынайы тәуелсіздік – мемлекеттің өз тағдырын өзі шешуі ғана емес, әр азаматтың өз ұлтына, өз болашағына жауапкершілікпен қарауы. «Жұмылған жұдырықтай» бірікпей, сырттан келетін қауіп-қатерлерге төтеп беру мүмкін емес. Ендеше, біз шын мәнінде тәуелсізбіз бе? Бұл сұрақтың жауабы – біздің өзіміздің кім екенімізді, қайда бара жатқанымызды, қандай қоғам құрып жатқанымызды түсінуімізде. Тәуелсіздік – бір рет алынатын дүние емес, күн сайын дәлелдеуді талап ететін қасиетті құндылық.
Совет Гүлім
11-сынып оқушысы