Өмір – адамның өз қолымен жазатын кітабы ма, әлде біз тек алдын ала жазылған сценарийдің кейіпкерлеріміз бе? Бұл сұрақ ғасырлар бойы талқыланып келеді. Біреулер адамның өмірі алдын ала белгіленген деп сенсе, енді біреулер бәрі өз қолымызда деп есептейді. Бірақ шын мәнінде, біз өз жолымызды өзіміз таңдаймыз ба, әлде тағдырдың жазғанынан аса алмаймыз ба?

“Жазмыштан озмыш жоқ” дейді халық. Егер бұл рас болса, онда біздің әрекеттеріміз бен таңдауларымыздың еш мағынасы жоқ па? Егер бәрі алдын ала белгіленген болса, онда еңбектенудің, армандаудың, күресудің қажеті қанша? Бұл ой адамды шарасыздыққа ұрындырады. Бірақ екінші жағынан, “Өзіңді өзің өзгерте алмасаң, ештеңені өзгерте алмайсың” деген де бар. Демек, біз өз қолымызбен тағдырымызды қалыптастыра аламыз ба?

Адам өмір жолында әртүрлі таңдау жасайды. Біреу білімге ұмтылады, енді біреу еріншектікке салынады, біреу күресуге дайын, ал біреу кезіккен қиындыққа мойынсұнып, тағдырға кінә артады. Егер тағдыр алдын ала жазылып қойған болса, онда бұл таңдау не үшін беріледі? Әлде бізге тек таңдау құқығы берілгенімен, оның нәтижесі баяғыда шешіліп қойған ба?

“Не ексең, соны орасың” деген сөз адам өмірінің өз қолында екенін меңзейді. Әрекетсіз ештеңе өзгермейді. Егер адам тағдыры тек жазылған сценарий болса, онда неге біреулер кедейліктен шығып, табысқа жетеді, ал біреулер өмірін құрдымға жібереді? Неге кейбір адамдар жігерімен тағдырын өзгертсе, енді біреулер жағдайға көндігеді? Бұл жерде таңдау еркі бары анық емес пе?

Дегенмен, кейде адам қанша тырысса да, өмір ойламаған бағытқа бұрылып кетеді. Мұндайда “Бәрі тағдыр” деп, өмірдің әділетсіздігіне көнуге тура келеді. Бірақ бұл шынымен тағдыр ма, әлде біздің өзіміздің қателіктеріміз бен әрекетіміздің салдары ма?

Өмір – бұл таза парақ па, әлде алдын ала жазылған кітап па? Бұл сұраққа әр адам өз жауабын табады. Бірақ бір нәрсе анық: әрекетсіздік ешкімді алға жылжытпайды, ал еңбек пен талпыныс адамның өмірін өзгерте алады. Сондықтан, өз тағдырымыздың авторы боламыз ба, әлде дайын сценарийді ойнап шығамыз ба – бұл өзімізге байланысты

Совет Гүлім
11-сынып оқушысы

Бір кездері қолымызға кітап алып, әр бетін ақтарып, жаңа әлемнің есігін ашатын едік. Ал қазір телефонды бір сілкіп, бірнеше секунд ішінде жүздеген бейнені көріп шығуға мүмкіндік бар. Бұл – қазіргі заманның шындығы. Бірі – сан ғасырлық білімнің қайнар көзі, екіншісі – тез ақпарат алудың жаңа жолы. Ендеше, бүгінгі қоғамның таңдауы қандай?

Бір кітап – бір ғұмыр

Кітап – ақылдың қазынасы, жанның шырағы. Әр беті – терең ойдың жемісі, әр жолы – адамзаттың ғасырлар бойғы жинаған білімі. Кітап оқыған адамның ойлау қабілеті жүйеленіп, қиялы ұшталып, тіл байлығы артады. Ол – шыдамдылықтың, ой тереңдігінің белгісі. Кітап адамның жүрегіне жылулық сыйлап, өмірдің мәнін түсінуге көмектеседі.

Бірақ бүгінгі таңда парақтап оқудан гөрі жылдам тұтыну мәдениеті алға шықты. Адамдар романның орнына қысқа посттарды, зерттеудің орнына жылдам шолуларды, терең ойдың орнына жарқ еткен бейнелерді тұтынуды жөн көреді.

TikTok – ақпараттың жаңа дәуірі ме?

TikTok – жылдамдық пен визуалды мазмұнның шыңы. Ол – заманауи адамның ақпарат тұтыну тәсілін түбегейлі өзгертті. Бүгінде адамдар ұзақ мәтін оқуға емес, бірнеше секунд ішінде барлығын түсінуге дағдыланып барады. TikTok бұл қажеттілікті толық қанағаттандырады.

Бірақ бұл жылдамдықтың көлеңкелі тұсы да бар. Ақпарат тым жеңіл әрі қысқа болғандықтан, адам оны үстірт қабылдайды. Қазіргі жас ұрпақтың есте сақтау қабілеті әлсіреп, терең ойлаудан алшақтап барады. Бірнеше секундтық роликтермен өскен адамның сабырлы түрде кітап оқуға төзімі жетпей қалуы мүмкін.

Қайсысын таңдаймыз?

TikTok – уақыт ағымына ілесудің бір жолы, бірақ ол кітаптың орнын баса ала ма? Әрине, жоқ. Кітап оқудың орнына тек қысқа бейнероликтер көру – ойлау жүйесін таяздандырып, ақпаратты үстірт қабылдауға әкеледі. Ал TikTok-ты мүлде ысырып тастау да дұрыс емес, себебі ол жаңа ақпарат алудың, жаңалықтармен танысудың тиімді жолы.

Маңыздысы – тепе-теңдік табу. Кітап – ойдың тереңдігі, TikTok – жылдамдық. Біріншісі – рухани азық, екіншісі – ақпарат ағымына ілесудің құралы. Оларды үйлесімді пайдалана алсақ, заман ағымына сай өмір сүріп, ойымызды да байыта аламыз.

Ендеше, таңдауыңды жаса! Қысқа роликтермен өмір сүру оңай, бірақ ойың терең болсын десең, кітаптың бетін ашуға ерінбе.

Совет Гүлім
11-сынып оқушысы