Алысқа көз тастатқан бостандық
Тәуелсіздік – бабалар аңсауы, таңбасы таста, қаны қара жердің тамырында жатқан құдіретті сөз. Яғни бабаларымыздың жанымен шекара сызығы белгіленген еліміз Мағжан сенген жастардың қолында. Және сөзсіз жастарымыздың елді дамытуы міндетті.
Мен қазіргі таңда «Аласапыранды» оқып жатырмын.
Оқиға шамамен 1590-1600 жылдар шамасында болып жатыр.
Осы жылдары әлемде не болып жатыр еді?
1590 жылы микроскоп жасалды. 1592 жылы Шекспирдің «Ромео мен Джульетта»-сы жары көрді. 1600 жылы Еуропада 80 мыңнан көп тұрғыны бар 9 қала болды. Сол кездің өзінде Лондон, Париж де қалалық өркениет дамып кеткен еді. Осы кезде қалаларда театрлар ашылып пьесалар қойылып, опералар айтылып жатты. Англиялық физик Уильям Гилберттің «Магнит, магниттік денелер және Жер – үлкен магнит…» деген ғылыми еңбегі жарық көрді. Сол кезде электр ғылымының атасы атанып үлгерді.
Ал біз не істеп жүрдік?
Билікте Тәуекел хан. Әскеріміз әлі садақпен атысып жүр. Шығармада (Аласапыран) мылтықты тамсана суреттейді. Сондай бір қару бар екен жай отын қолға бағындырған. Алты қабат матаны да тесіп өтеді екен. Ол тисе басың ұшып кеткенін де сезбей қатады екенің. Ол орыс дейтін ұлтта бар көрінеді. Соған жетуіміз керек дейді.
Біз әлі көпшеліміз. Жәй көшпелі емес хандығымызбен бірге қазақ даласын арлы берлі көшеміз. Қыс болса Сыр мен Шу өзенінің бойын жағалай келіп қыстаймыз. Көктем шығып қар етегі сөгіле Есіл, Ертіс, Нұраның бойына қарай көшеміз. Бүгінгімен айтсаң қыста Тараз бен Қызылордада қыстап, көктем шыға Қостанай, Астана, Павлодарға көшеміз. Бір екі үй емес. Руымен, ел болып көшеміз.
Мееің айтқым келгені, Еуропа жақсы, біз жаманбыз деген сөз емес. Бір материкте тұрып параллельді әлемде өмір сүргендейміз. Біз дала өркениетімен өмір сүріп жаттық. Өз сән салтанатымызбен, өз білім биігімізде болды.
Алайда, сол дәуірден қазіргідей кезеңге жету – оңай іс емес. Міне, бүгін еліміз тәуелсіз мемлекет ретінде жаңа өмір салтына қызмет ете бастады. Ғасырлар бойғы халықтың арман, мақсаты орындалды, ата — баба алдындағы парызы өтелді. Дүниежүзілік ірі ұйымдарға мүшелікке қабылданып, ерекше қарқынмен дамып келеміз. «Мың өліп, мың тірілген» қазақ халқы өзінің елдігін ынтымақ пен бірліктің арқасында сақтай білді. Атам қазақ қиындықтың артынан жақсылық келеді деп бекер айтпаған. Елбасымыздың арқасында дүниежүзіне үлгі боларлықтай мемлекет дәрежесіне жетті. Жүз отыз алты ұлт өкілдерінің бір шаңырақ астында жиналуы да кездейсоқ емес. Асан қайғының Желмаясына мініп, іздеген Жерұйығы осы тәуелсіз Қазақстан мемлекеті.
Мен қазіргі таңда «Аласапыранды» оқып жатырмын.
Оқиға шамамен 1590-1600 жылдар шамасында болып жатыр.
Осы жылдары әлемде не болып жатыр еді?
1590 жылы микроскоп жасалды. 1592 жылы Шекспирдің «Ромео мен Джульетта»-сы жары көрді. 1600 жылы Еуропада 80 мыңнан көп тұрғыны бар 9 қала болды. Сол кездің өзінде Лондон, Париж де қалалық өркениет дамып кеткен еді. Осы кезде қалаларда театрлар ашылып пьесалар қойылып, опералар айтылып жатты. Англиялық физик Уильям Гилберттің «Магнит, магниттік денелер және Жер – үлкен магнит…» деген ғылыми еңбегі жарық көрді. Сол кезде электр ғылымының атасы атанып үлгерді.
Ал біз не істеп жүрдік?
Билікте Тәуекел хан. Әскеріміз әлі садақпен атысып жүр. Шығармада (Аласапыран) мылтықты тамсана суреттейді. Сондай бір қару бар екен жай отын қолға бағындырған. Алты қабат матаны да тесіп өтеді екен. Ол тисе басың ұшып кеткенін де сезбей қатады екенің. Ол орыс дейтін ұлтта бар көрінеді. Соған жетуіміз керек дейді.
Біз әлі көпшеліміз. Жәй көшпелі емес хандығымызбен бірге қазақ даласын арлы берлі көшеміз. Қыс болса Сыр мен Шу өзенінің бойын жағалай келіп қыстаймыз. Көктем шығып қар етегі сөгіле Есіл, Ертіс, Нұраның бойына қарай көшеміз. Бүгінгімен айтсаң қыста Тараз бен Қызылордада қыстап, көктем шыға Қостанай, Астана, Павлодарға көшеміз. Бір екі үй емес. Руымен, ел болып көшеміз.
Мееің айтқым келгені, Еуропа жақсы, біз жаманбыз деген сөз емес. Бір материкте тұрып параллельді әлемде өмір сүргендейміз. Біз дала өркениетімен өмір сүріп жаттық. Өз сән салтанатымызбен, өз білім биігімізде болды.
Алайда, сол дәуірден қазіргідей кезеңге жету – оңай іс емес. Міне, бүгін еліміз тәуелсіз мемлекет ретінде жаңа өмір салтына қызмет ете бастады. Ғасырлар бойғы халықтың арман, мақсаты орындалды, ата — баба алдындағы парызы өтелді. Дүниежүзілік ірі ұйымдарға мүшелікке қабылданып, ерекше қарқынмен дамып келеміз. «Мың өліп, мың тірілген» қазақ халқы өзінің елдігін ынтымақ пен бірліктің арқасында сақтай білді. Атам қазақ қиындықтың артынан жақсылық келеді деп бекер айтпаған. Елбасымыздың арқасында дүниежүзіне үлгі боларлықтай мемлекет дәрежесіне жетті. Жүз отыз алты ұлт өкілдерінің бір шаңырақ астында жиналуы да кездейсоқ емес. Асан қайғының Желмаясына мініп, іздеген Жерұйығы осы тәуелсіз Қазақстан мемлекеті.