Қазақ қыздарының көркін ашып, сәнін келтіретін ерекше әшекейдің бірі – шолпы. Ол тек сәндік бұйым ғана емес, қыз баланың тәрбиесі мен мәдениетін айқындайтын маңызды жәдігер. «Ағаш көркі – жапырақ, адам көркі – шүберек» дегендей, қыздардың ұзын өрілген шашына тағылған күміс шолпы олардың нәзіктігін айшықтай түскен.

Шолпы тек әшекей ғана емес, ерекше мағынаға ие болған. Біріншіден, оның әсем сыңғыры қыз баланың жүрісін түзеп, оның сыпайы әрі әдемі қозғалуына көмектескен. Екіншіден, күміс шолпының сыңғыры жын-шайтаннан қорғайды деп сенген. «Қыз өссе – елдің көркі» демекші, бойжеткеннің шашындағы шолпы оның жастықтың, сұлулықтың символы болғанын көрсеткен.

Шолпының сан алуан түрі бар: кейбірі бірнеше күміс теңгелерден жасалса, енді бірінде асыл тастар орнатылған. Қыз баланың жасына қарай шолпының салмағы да өзгеріп отырған. Өрімтал қыздарға жеңіл шолпы тағылса, бойжеткен қыздардың шолпысы ауырлау, салтанатты болған.

Бүгінде шолпы көбіне ұлттық киімнің сәндік элементі ретінде ғана сақталған. Дегенмен, бұл әшекей халқымыздың мәдени мұрасы, қазақ қызының нәзіктігі мен әдемілігінің белгісі ретінде әрқашан бағалы болып қала береді.

Совет Гүлім
11-сынып оқушысы

Қыз – отбасының сәні, ұлттың айнасы. Қазақ халқы қыз баланы ерекше құрметтеп, оның тәрбиесіне аса мән берген. “Қызың өссе, қызығасың” деген халық даналығы бекер айтылмаған. Қыз баланың әр қимылы, жүріс-тұрысы, сөйлеген сөзі – оның ғана емес, бүкіл отбасының, тіпті елдің тәрбиесін көрсетеді. Сондықтан да халқымыз “Қызды қырық үйден тый” деп, оның әдебі мен инабатын жоғары ұстауға шақырған.

Бүгінгі заманның қыздары – ертеңгі ұлт анасы. Олардың тәрбиесі бүтін бір ұрпақтың тағдырын анықтайды. Қыз бала тек сабағын жақсы оқып, білікті маман ғана болмауы керек. Ол ең алдымен тәрбиелі, ізетті, мәдениетті, мейірімді болуы қажет. “Қыздың жолы жіңішке” деп бекер айтпаған, өйткені қыз балаға қойылар талап әрдайым жоғары.

Қазақ қыздарын кішкентайынан ісмерлікке, қонақжайлыққа, тазалыққа, әдептілікке үйреткен. “Анасын көріп қызын ал” деген сөз де қыз тәрбиесінің маңызын айқындайды. Бүгінгі таңда қыз бала жан-жақты болуы керек: білімді, саналы, ұқыпты, отбасылық өмірге де дайын болуы қажет. Себебі, ертеңгі күні жақсы келін, аяулы жар, ардақты ана болу – әрбір қазақ қызының өміріндегі басты міндеттердің бірі.

Алайда қазіргі заманда кейбір қыздар ұлттық тәрбиені ұмытып, жеңіл өмірге әуес болып барады. Бұған ата-ананың немқұрайлы қарауы, қоршаған ортаның ықпалы, әлеуметтік желілер әсер етуі мүмкін. “Қызға қырық үйден тыйым” деп бекер айтпаған, егер қыз бала еркелікке салынып, өзіне жауапкершілік алмаса, оның болашағы бұлыңғыр болуы мүмкін.

Қыз тәрбиесі – бүкіл ұлт тәрбиесі. “Ел болам десең, бесігіңді түзе” дегендей, қыздарды тәрбиелеуге барлығымыз атсалысуымыз қажет. Өйткені, бүгінгі қыз – ертеңгі ана, ал жақсы ана – бақытты ұрпақтың бастауы.
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні,қыз баланы тек білімге ғана емес, ұлттық құндылықтарға да баулу керек. Қызымыз ибалы, ізетті, арлы болса – болашағымыз жарқын болмақ.
Совет Гүлім
11-сынып оқушысы